KVT – Thiên đường Paganini

Trong dịp kỉ niệm một trăm năm tuổi này, Nhà hát lớn chắc hẳn sẽ được chứng kiến không ít những sự kiện âm nhạc hoành tráng và đêm thứ bảy vừa qua là một trong những đỉnh cao của sự huy hoàng ấy khiến bạn thấy ấm lòng.

Đêm nhạc bắt đầu khi Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam (VNSO) trình diễn khúc dạo đầu đầy sôi động được Rossini viết cho vở opera “Cô gái Ý ở Algeria”. Cũng như rất nhiều khán giả, tôi bắt đầu làm quen với nhạc cổ điển là qua những khúc dạo đầu mà Rossini viết cho các vở như “Chim ác là ăn cắp”, “Người thợ cắt tóc ở Seville”, và vở “William Tell” nổi tiếng. Vì thế khi thấy tên tác phẩm của Rossini trên tờ giới thiệu chương trình hoà nhạc tôi đã nghiến răng sung sướng…Một khởi đầu chậm và đầy kịch tính này dẫn tới một nhịp nhanh tuyệt vời đã tạo cho tôi một sự háo hức mong chờ khi nhận ra rằng tối nay VNSO trình diễn với phong độ xuất sắc nhất.

Và phong độ ấy tiếp tục được duy trì khi chủ đề Ý của buổi diễn được tinh tế chuyển sang Tổ khúc số 3 mang tên “Ancient Airs and Dances” của Respighi. Tổ khúc này được soạn riêng cho bộ dây và vì bộ dây vốn là điểm mạnh của VNSO nên khán giả đã thực sự được thưởng thức một giai điệu u sầu nhẹ nhàng dựa trên sự hoà trộn giữa ghi-ta cổ điển và đàn luýt thời Phục Hưng, đúng như dụng ý của tác phẩm. Ở phần kết, các nhạc công cùng vị nhạc trưởng xuất sắc – Honna – trông vô cùng hài lòng với những gì mình đã thể hiện.

Tổ khúc bốn phần của Respighi thực sự là một nền tảng tuyệt vời cho tác phẩm chủ đạo của đêm diễn – “Bản Concerto số 1 cho Violin” đầy cảm xúc của Paganini.

Paganini là một nghệ sĩ vĩ cầm xuất chúng và bản concerto này ông sáng tác để thể hiện hết tất cả những kĩ thuật tuyệt vời của mình. Chính vì thế mà các tài năng violin trẻ thường thích chọn biểu diễn nhạc phẩm này để phô diễn hết tài năng của mình và khiến khán giả phải kinh ngạc. Robert Levine đã viết về bản thu năm 2006 của nghệ sĩ 25 tuổi – Hilary Hahn – như sau: “Có rất nhiều những âm láy rền, những đoạn ngân dài di chuyển qua nhiều loại nốt, và cũng có nhiều nốt đòi hỏi phải kéo liền một lúc trên hai dây (double-stops) nhưng tất cả đều được thực hiện dễ dàng, không chút sai sót và tràn đầy cảm xúc. Đặc biệt đáng ngạc nhiên nhất là phần cuối chương một với những đoạn ngân dài được biểu diễn với kỹ thuật luyến ngắt thay vì dừng hẳn.”

Hay như một nhà bình luận đã viết về bản thu năm 1995 của Sarah Chang, khi ấy mới 15 tuổi, với dàn nhạc Berlin Philharmonic như sau: “Sarah Chang xử lý những kỹ thuật vô cùng khó trong tác phẩm của Paganini một cách dễ dàng. Kể cả đoạn lướt dài gồm những quãng đôi trong chương ba cũng được thực hiện hoàn hảo đến từng nốt. Phần trình diễn của cô là sự kết hợp hoàn hảo giữa một tài năng bậc thầy và một cảm xúc chân thành.”

Nhưng tôi ngờ rằng Hahn hay Chang khó có thể vượt qua được Ryu Goto, nghệ sỹ 22 tuổi người Mỹ gốc Nhật, mà chúng ta đã được xem và nghe biểu diễn (vì được xem bản số 1 được biểu diễn xuất sắc như thế thật là đáng kinh ngạc). Bạn có thể xem Goto biểu diễn chương ba năm 1995 khi còn là một thần đồng 7 tuổi ở đây:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=BxjGZeK3Yzo [/youtube]

và sau đó là video anh chơi phần cuối của chương ba, năm nay (bạn có thể xem tại đây).

Tiếp tục phát triển và chín chắn hơn, Ryu rồi có lẽ sẽ trở thành một hình tượng bạn luôn nhớ đến khi nghĩ về các nghệ sĩ violin solo và có thể anh sẽ đạt được thành công nhanh chóng giống như người chị gái Midori Goto nổi tiếng của mình – người đang tiến tới đỉnh cao âm nhạc ở độ tuổi 17 khi Ryu ra đời.

Tôi đã từng đọc được ở đâu đó rằng chàng trai trẻ này chịu ảnh hưởng của các nghệ sĩ ghi-ta điện nổi tiếng như Jimi Hendrix và rằng đôi khi anh thể hiện một phong cách biểu diễn mạnh mẽ, táo bạo, và sôi nổi. Và khi nghe anh chơi, bạn sẽ thấy dường như nhận xét này khá đúng. (Khán giả vô cùng may mắn khi được xem Ryu biểu diễn solo hai bản encore dài khiến ai cũng phải trầm trồ thán phục, mặc dù chắc hẳn là anh đã thấm mệt, cả về thể chất và tinh thần, sau một phần trình diễn bậc thầy kéo dài 40 phút. Khi nhận được những tràng pháo tay nồng nhiệt của khán giả, hầu hết các nghệ sĩ solo sẽ chọn những bản nhạc quen thuộc mà họ đã nhiều lần biểu diễn thành công. Nhưng Goto thì không thế! Anh đã chọn cho mình một tầm cao và khiến khán giả choáng ngợp.)

Ryu có phong cách trình diễn ấn tượng nhất. Mặc dù anh hết sức tập trung vào bản nhạc vốn khắc sâu trong đầu và có lẽ hoàn toàn không chú ý tới bất cứ thứ gì khác ngoại trừ ngài nhạc trưởng và âm thanh của dàn nhạc, nhưng anh lại kết nối với khán giả rất tốt qua ánh mắt. Đôi lúc tôi đã nghĩ là anh đang chia sẻ một hai khoảnh khắc xúc động với riêng tôi. Điều này hẳn sẽ khiến bạn có cảm giác đặc biệt mặc dù bạn hiểu rằng mọi thứ trước mắt anh ấy có lẽ chỉ như trong một hố sâu thăm thẳm tối om.

Goto đã từng biểu diễn cùng với một số dàn nhạc và nhạc trưởng xuất sắc của thế giới nên anh cũng không hề lúng túng khi chơi cùng VNSO khá tuyệt vời của chúng ta và dàn nhạc dưới sự dẫn dắt của nhạc trưởng Honna cũng đã khiến anh ấy phải tự hào. Goto đã hợp tác với hãng Deutsche Grammophon và tôi hi vọng sẽ kiếm được CD của anh trong lần tới ghé thăm hàng đĩa lậu yêu thích của mình.
Một đêm vô cùng đáng nhớ mà bất kỳ một nhà hát opera với lịch sử trăm năm nào cũng thấy tự hào được tổ chức.

Và bây giờ, liệu chúng ta, những người yêu nhạc cổ điển ở Hà Nội có thể làm được gì nếu như không tiếp tục có sự hỗ trợ tài chính của Nhật cho VNSO…và tất cả những nghệ sĩ solo mà họ đêm tới cho chúng ta? Và các khán giả Nhật cũng thật tuyệt vời…họ không dùng điện thoại hay máy ảnh, hay trò chuyện riêng. Ngay cả những đứa trẻ cũng là những khán giả tuyệt vời.

Và bạn được tận hưởng tất cả những điều tuyệt vời này chỉ với 450.000 VND cho những vị trí tốt nhất trong Nhà hát lớn…Trên thế giới này liệu còn có nơi nào được như thế!!!?