Xây dựng chất thơ: Viết về triển lãm “Canh Sáu” của Nguyễn Huy An

Triển lãm của họa sỹ Nguyễn Huy An mang tên “Canh Sáu” hiện đang được trưng bày tại Manzi Art Space.

Triển lãm bao gồm: “… các bức vẽ trên giấy dó tái hiện khung cảnh làng quê đặc trưng đồng thời tiếp nối thử nghiệm của nghệ sĩ với ‘văn ý niệm’.” [1]

Các tác phẩm mang vẻ ‘kín đáo’, thoạt nhìn không yêu cầu cao về cả mặt thị giác hay cảm xúc, nhưng lại tinh tế ở sự “bình yên và nên thơ”[2] trong cách sử dụng bột màu, màu chì và màu nước trên giấy dó.

Tầng 1 của Không gian nghệ thuật Manzi trưng bày loạt tác phẩm “Ngôn từ” với những nét viết chì tỉ mỉ, được minh họa bởi những hình ảnh biểu đạt tí hon mang tính biểu trưng mà cũng rất “theo nghĩa đen”: những ám hiệu thị giác về những ý nghĩa được ‘mã hóa’ trong ngạn ngữ Việt Nam khiến tác giả suy ngẫm và phát triển ý tưởng.

Được coi là “… thử nghiệm đáng tò mò về văn ý niệm”[3], các tác phẩm này vô cùng vui mắt với sự giản dị ở những ‘nét chữ học sinh’ được viết nắn nót với câu nói dân gian dí dỏm và lời hồi đáp của chính tác giả đối với chúng.

Tôn vinh sự tối giản tới mức gần như ‘phản thẩm mỹ’, các tác phẩm được tạo ra với sự mộc mạc ‘nguyên thủy’ của các chất liệu được sử dụng.

Chính bởi tầm nhìn thẩm mỹ trong sự phản thẩm mỹ này khiến tác phẩm vượt lên cái sống sượng trong cách kể chuyện theo nghĩa đen và những rào cản của ngôn ngữ viết.

Người ta cảm thấy cần phải suy ngẫm khi xem các tác phẩm không hẳn vì ‘văn ý niệm’, mà bởi những dòng chữ tường thuật mang tính ‘hậu ý niệm’ — những biểu đạt nghệ thuật — mà theo lời Peter Osborne là, “Nghệ thuật hậu ý niệm tạo nên chất thơ của hậu thẩm mỹ.”[4]

Những bức tranh của Nguyễn Huy An được trưng bày tại tầng 2 của Manzi không hề có chữ viết, nhưng lại mang tính biểu đạt cao về mặt thị giác, thông qua khung cảnh kì bí mà tác giả đã dựng lên. Trong đó, các nhân vật và sự vật được phóng đại, tách biệt khỏi khung nền, chỉ giữ lại sự hiển diện tượng trưng đầy chất thơ.

Những hình vẽ này có cùng sự tỉ mỉ chi tiết với nét chữ của họa sỹ trong loạt tranh “Ngôn từ”: một sự chú trọng có chủ tâm, vô cùng cẩn thận tới từng chi tiết nhỏ nhất trong cách lên màu để tạo thành bức tranh hoàn chỉnh.

Với góc nhin này — bất chấp sự đối lập ý niệm vốn có giữa ‘tranh vẽ’ và ‘chữ viết’ — người xem có thể thấy những ‘miêu tả thị giác’ trong tranh của Nguyễn Huy An đồng ý niệm với những ‘câu chữ tường thuật’ trong “văn ý niệm” của tác giả mà tại đó, ‘vốn từ vựng’ nghệ thuật của Nguyễn Huy An tạo thanh một thứ ngôn ngữ của thị giác có tính liên kết cao trong từng tác phẩm, truyền tải một cách đầy thuyết phục chất thơ của chúng.

Tái bút: Đi kèm với triển lãm là cuốn sách thơ (vui lòng xem hình dưới đây), với bìa sách là một tác phẩm bởi Nguyễn Huy An, đang được bày bán tại Manzi Art Space.

Ghi chú:

[1] , [2] and [3] trích dẫn từ thông cáo báo chí của Manzi Art Space: ‘Triển lãm “Canh Sáu” của Nguyễn Huy An’, đã được đăng trên Hanoi Grapevine.

[4] Peter Osborne, “Contemporary art is ‘post-conceptual art’ ” (tạm dịch: Nghệ thuật đương đại là nghệ thuật hậu ý niệm), Public Lecture, Fondazione Antonio Ratti, 09/07/2010.

Ảnh và bài viết của Ilza Burchett.

Dịch bởi Hanoi Grapevine