Thực hành đọc của nữ giới: Lý thuyết và thực tiễn
09:00, thứ Bảy 09/08/2025
EMASI Nam Long
147 Số 8, Khu dân Cư Nam Long, Quận 7
Ngôn ngữ: Tiếng Anh (có phiên dịch trực tiếp)
Link đăng ký
Thông tin từ ban tổ chức:
Nguyễn Art Foundation hân hạnh giới thiệu 2 buổi sự kiện (ngày 08 – 09/08), nơi các học giả trong và ngoài nước khám phá mối quan hệ mật thiết giữa việc đọc, vấn đề giới, quyền lực và ký ức lịch sử. Hai buổi trò chuyện sẽ dẫn dắt người tham dự đi qua những lát cắt lịch sử thời thuộc địa, lịch sử thư viện và các tác phẩm văn chương lãng mạn, từ đó mở ra những suy ngẫm về việc đọc không chỉ như một hành vi tiếp nhận thụ động mà còn là không gian cấp tiến, dung chứa trí tưởng tượng, và mở ra khả năng kiến tạo và kiến giải đời sống.
Qua những lăng kính đa dạng – từ phê bình nữ quyền (feminist critique), hư cấu phản biện (critical fabulation) tới phân tích định chế xã hội (institutional power) – các diễn giả cùng truy vấn những câu hỏi: Ai là người được phép đọc? Điều gì được cho là thuộc về chốn công cộng, điều gì là riêng tư? Tương quan quyền lực nhìn từ góc độ giới đã định hình quá trình tiếp xúc với văn chương và văn hóa như thế nào? Sự kiện cũng nhấn mạnh vào cách thức mà độc giả, đặc biệt là độc giả nữ, thương thảo để có được không gian hiện diện, khả năng tự chủ và quyền lực thông qua quá trình họ tương tác và dự phần vào văn bản.
Buổi 1 – ngày 08/08: Lịch sử thư viện từ góc độ dữ liệu – nghệ thuật – đời sống: Biên thuật về Việt Nam trong quá khứ cùng Tiến sĩ Cindy Anh Nguyễn
Buổi 2 – ngày 09/08: Thực hành đọc của nữ giới: Lý thuyết và thực tiễn cùng với Tiến sĩ Cindy Anh Nguyễn và Tiến sĩ Yến Vũ. Điều phối bởi Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh.
1. ‘Công chúng độc giả nữ ở thư viện và tái định nghĩa tính công cộng/đại chúng (publicity) ở Việt Nam cuối thời thuộc địa’ – Tiến sĩ Cindy Anh Nguyễn
Bài thuyết trình tìm hiểu quá trình phụ nữ Việt Nam trong giai đoạn cuối thời thuộc địa đã trở thành tâm điểm mấu chốt trong việc tái định nghĩa tính công cộng/đại chúng, trên cả bình diện diễn ngôn lẫn chức năng xã hội. Truy nguyên lại quá trình hình thành “bình dân thư viện”, những đề xướng thư viện cộng đồng dành cho công chúng đặt ra câu hỏi về ý nghĩa của khái niệm “bình dân”, quần chúng, và khả năng tiếp cận đối với công chúng nói chung. Tác giả sẽ cho thấy “công cộng” (public) có thể hàm ý về khả năng tiếp cận của nhiều nhóm đối tượng độc giả, bao gồm phụ nữ, độc giả tỉnh lẻ, và người trẻ; về phúc lợi xã hội cho dân chúng và người cơ nhỡ; hoặc về dân tộc tính tập thể được chia sẻ thông qua ngôn ngữ bản địa và di sản văn chương. Là không gian công cộng nơi việc trao đổi văn hóa, tự học, và đối thoại trí thức diễn ra bằng cùng một thứ ngôn ngữ, thư viện công cộng ở Việt Nam đóng vai trò như những thử nghiệm phát xuất từ cộng đồng trong quá trình hình thành những cộng đồng tưởng tượng về độc giả và công dân.
2. ‘Đọc nữ giới phi truyền thống: Một hướng tiếp cận nữ quyền giữa những tiếng nói nam tính’ – Tiến sĩ Yến Vũ
Liệu tác phẩm có thể cùng chung tiếng nói với nữ quyền luận không, ngay cả khi ta nghiên cứu các tư liệu, văn bản do nam giới viết ra và mang tính khu biệt, loại trừ? Làm sao ta có thể đọc các văn bản trình hiện người nữ mà không bị ràng buộc bởi định nghĩa cho rằng họ chỉ là những nhân vật do nam giới tái hiện lại? Trong bài thuyết trình này, Tiến sĩ Yến Vũ đúc kết từ kinh nghiệm của chính mình về quá trình điều đình và thương thuyết với vấn đề trình hiện giới trong nghiên cứu của cô về các văn bản viết bằng tiếng Pháp (phần lớn bị chi phối bởi tiếng nói nam giới). Diễn giả sẽ trình bày về trường hợp tiểu thuyết tiếng Pháp của Trần Văn Tùng, ‘Bach Yen ou la fille au coeur fidele’ (tạm dịch: Bach Yen hay là người con gái với trái tim thủy chung) (1946), như một ví dụ điển hình cho thấy, dù văn bản mang thiên hướng nam tính, ta vẫn có thể đặt ra những câu hỏi phản biện theo hướng nhận thức luận nữ quyền. Ngoài tương quan quyền lực giới trong vấn đề dân tộc tính, diễn giả cũng tập trung vào cấu trúc hình thức của tiểu thuyết, và phương thức mà văn bản vượt thoát ra ngoài ý đồ tác giả.
Thông tin diễn giả:
Cindy Anh Nguyễn là giáo sư dự khuyết (Assistant Professor) tại ĐH California, Los Angeles, trong ngành Nghiên cứu Thông tin (Information Studies), Chương trình Nhân văn Số hóa (Digital Humanities Program), và khoa Ngôn ngữ & Văn hóa Châu Á (Asian Languages & Culture). Cuốn sách sắp ra mắt của cô, ‘Bibliotactics: Libraries and the Colonial Public in Vietnam’ (NXB ĐH California, 2026) xoay quanh vai trò của các thư viện: vừa là công cụ thống trị của thực dân, vừa là không gian thử nghiệm cho quá trình phê bình, phản biện từ công chúng. Nghiên cứu liên ngành của Cindy xem xét khía cạnh lịch sử và kỹ thuật-xã hội trong quá trình kiến tạo tri thức ở khu vực Đông Nam Á thông qua thư viện, bách khoa thư, phương tiện truyền thông thị giác và ngôn ngữ, với hướng tiếp cận nữ quyền, giải thuộc địa, mang tính phản biện. Cô kết nối lĩnh vực học thuật với công chúng qua thực hành nghệ thuật đa phương tiện và các nền tảng cộng đồng. Các tác phẩm của cô đã được đăng tải trên Journal of Vietnamese Studies, Verge: Studies in Global Asia, Journal of Interactive Techonology and Pedagogy, the Vietnamese American Refugee Experience Model Curriculum, Wasafiri, Ajar Press, Diacritics, và các triển lãm như ‘Textures of Remembrance: Vietnamese Artists and Writers Reflect on the Vietnamese Diaspora’ (tạm dịch: Chất liệu ký ức: Nghệ sĩ và nhà văn Việt Nam chiêm nghiệm về cộng đồng người Việt ở hải ngoại).
Yến Vũ hiện giảng dạy tại ĐH Fulbright Việt Nam và là một học giả về văn chương Việt Nam thế kỷ 20. Cuốn sách của cô, tựa đề ‘Language as form, the politics and poetics of writing in French in 20th century Vietnam’ (tạm dịch: Ngôn ngữ như dạng thức, diễn ngôn chính trị và thi pháp của việc viết bằng tiếng Pháp ở Việt Nam thế kỷ 20), khám phá vấn đề về ngôn ngữ, tự do, và lịch sử trí thức. Cô nhận bằng Tiến sĩ ở ĐH Cornell và sau đó giữ các chức vụ ở Khoa Ngôn ngữ Pháp (French Department) thuộc Hamilton College, và Viện Nghiên cứu Đông Á Weatherhead (Weatherhead East Asia Institute) tại ĐH Columbia. Các bài viết của cô đã được đăng tải trên Journal of Southeast Asian Studies, Diaspora, và Environmental Humanities. Cô đồng chủ trì chuỗi podcast Nam Phong Dialogues với mong muốn khiến cho lịch sử Việt Nam dễ tiếp cận đối với công chúng.
Nguyễn Thị Minh là giảng viên Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm TP.HCM. Cô từng là học giả thỉnh giảng tại ĐH Oregon (2018), và là học giả Fulbright ở Khoa Nghiên cứu người Mỹ gốc Á (Asian American Studies Department) tại UCLA (2022-2023). Bên cạnh việc phiên dịch Anh-Việt nhiều công trình kinh điển về triết học, giới, và nghiên cứu văn hóa, cô nghiên cứu văn học so sánh và cải biên phim dựa trên nghiên cứu giới và ký hiệu học, với nghiên cứu mới nhất được đăng tải trên mục nổi bật của tạp chí Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy and Landscape Research (2025). Cô phối hợp với NXB Phụ nữ Việt Nam xây dựng tủ sách Phụ Nữ Tùng Thư: Giới & Phát triển, nhằm thúc đẩy nghiên cứu giới ở Việt Nam. Minh là đồng sáng lập của dự án The Ladder, không gian học thuật cho cộng đồng, nơi cô chuyển tải kiến thức học thuật hàn lâm theo hướng dễ tiếp cận cho công chúng, nhất là đối với người trẻ Việt Nam.
Cập nhật thêm thông tin tại trang sự kiện.
