Triển lãm “100 năm mỹ thuật hiện đại: Sưu tập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam”
09:30 – 17:00, 14 – 22/11/2025
Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam
66 Phố Nguyễn Thái Học, Điện Biên, Ba Đình, Hà Nội
Thông tin từ ban tổ chức:
Trực tiếp kế thừa từ Trường Mỹ thuật Đông Dương (MTĐD), Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (ĐHMTVN) hôm nay đánh dấu mốc son vẻ vang: 100 năm hình thành và phát triển. Kể từ khai giảng khóa học đầu tiên vào tháng 11 năm 1925, ngôi trường đào tạo mỹ thuật hàn lâm đầu tiên ở Đông Dương này đã trở thành cái nôi đào tạo nhiều thế hệ những nhà sáng tác và nghiên cứu mỹ thuật tài năng cho đất nước và góp phần quan trọng của mình trong kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.
Xuất phát từ những mối liên hệ giữa nhà trường với nền mỹ thuật hiện đại mà phần lớn các tác phẩm đại diện đều được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Triển lãm “100 năm Mỹ thuật hiện đại – sưu tập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam” được tổ chức bởi Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Triển lãm là sự kiện tiêu biểu nhất trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 100 năm Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, giới thiệu với công chúng một góc nhìn khác về nền mỹ thuật hiện đại của đất nước. Đó là góc nhìn từ hành trình đào tạo thông qua những bài học sáng tác của sinh viên các hệ từ trung cấp đến thạc sỹ, tác phẩm của giảng viên thuộc các thời kỳ được lưu giữ trong sưu tập của trường và của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Lịch sử đào tạo của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam được chia thành 2 giai đoạn lớn: 1925 – 1945 và từ 1945 trở về sau với nhiều phân đoạn nhỏ. Mỗi giai đoạn đều có nét riêng và gắn liền với bối cảnh lịch sử xã hội, tư tưởng chủ đạo trong đất nước. Thời kỳ 1925 – 1945 là những bước đi đầu để tạo dựng nền móng cho sự hình thành một cách bài bản, đúng đắn của một nền mỹ thuật mới thông qua chủ trương dung hợp cảm thức và tư tưởng thẩm mỹ Á đông với khoa học tạo hình châu Âu. Thời kỳ này đã làm nên phong cách Đông Dương của mỹ thuật hiện đại Việt Nam được ghi nhận trên trường quốc tế. Để có được những thành quả ấy, chúng ta trân trọng vai trò mở đường của họa sỹ Victor Tardieu, của những người thầy có ảnh hưởng trực tiếp đến sinh viên Trường Mỹ thuật Đông Dương như Joseph Inguimberty, Alix Aymé. Tác phẩm của họ được A&V Foundation đem tới triển lãm nhằm làm đầy đủ hơn câu chuyện về nguồn cảm hứng cho sự hình thành và phát triển của Trường Mỹ thuật Đông Dương cũng như nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.
Từ Cách mạng tháng Tám năm 1945, sự nghiệp đào tạo của Nhà trường không ngừng lớn mạnh cùng với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, mặc dù có những năm tháng phải tạm dừng hoạt động (từ 1946 đến 1950) do hoàn cảnh kháng chiến. Đến khi Trường Mỹ thuật được mở lại tại chiến khu Việt Bắc với khóa học đặc biệt – “Khóa Kháng chiến”, thầy Hiệu trưởng Tô Ngọc Vân đã khẳng định hướng đi của nhà trường trong lễ khai giảng ngày 1/9/1950 là: đem hội họa phụng sự nhân dân, làm đẹp cuộc đời của nhân dân, hướng dẫn để nâng cao trình độ thưởng thức hội họa của nhân dân. Theo đường lối Dân tộc – Khoa học – Đại chúng, nhà trường áp dụng phương pháp học tập kết hợp với công tác, học trong công tác, lấy nhân dân lao động và bộ đội làm đối tượng phục vụ. Thầy Hiệu trưởng cùng đội ngũ giảng viên tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương đã thực hiện phương châm “học trong cuộc sống” với chương trình đào tạo đặc biệt, sinh viên được cùng các thầy sáng tác, ghi chép trực tiếp đời sống chiến sự một cách hết sức sinh động. Những ký họa trong thời kỳ học “Khóa Kháng chiến” của họa sỹ Ngô Mạnh Lân được gia đình họa sỹ gửi tới triển lãm đã minh chứng cho điều này.
Quay trở lại địa chỉ 42 phố Yết Kiêu vào năm 1955, nhà trường bắt đầu hành trình nối tiếp với khóa học mang tên Tô Ngọc Vân để tri ân người thầy, hiệu trưởng, họa sỹ đã cống hiến cả đời mình cho sự nghiệp đào tạo, sáng tác và đóng góp lớn lao cho nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Lần lượt trải qua những tên gọi: Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (CĐMTVN, 1955 – 1981), Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội (1981 – 2008) và Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (2008 – nay), nhà trường luôn kế thừa thành quả của các giai đoạn trước và thay đổi linh hoạt để đáp ứng những nhiệm vụ phát triển nền mỹ thuật quốc gia với bản sắc riêng trong tiếp biến và mở rộng biên độ nghệ thuật hướng tới hội nhập quốc tế. Từ Khóa Tô Ngọc Vân, nhà trường bắt đầu lưu giữ bài học sáng tác xuất sắc của sinh viên, ở đó thể hiện rõ nét những tìm tòi, khát khao đổi mới ngôn ngữ nghệ thuật trong phản ánh đời sống đất nước với sự phong phú về nội dung chủ đề.
Ở cả hai giai đoạn lớn này: 1925 – 1945 và 1945 – nay, các chương trình đào tạo của nhà trường luôn được cải thiện, thay đổi linh hoạt để thích ứng sự phát triển của nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu xã hội và các nhiệm vụ cấp thiết của đời sống. Đó là những căn cứ để khẳng định sự gắn bó và vai trò của Trường Mỹ thuật Đông Dương – Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam trong tiến trình kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại và phụng sự đất nước trải dài suốt hành trình 100 năm qua.
Phần lớn các tranh, tượng từ sưu tập của Trường và Bảo tàng trưng bày trong triển lãm là những tác phẩm rất hiếm khi hoặc chưa từng được công bố. Hy vọng chúng sẽ mang lại những điều thú vị, hấp dẫn và xác lập một góc nhìn khác về hành trình kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam – góc nhìn từ nhà trường đến bảo tàng; sẽ gợi lại nhiều ký ức đẹp của các thế hệ giảng viên, sinh viên đã từng trải qua hành trình ấy.
