KVT – Âm cảnh Hà Nội

Khi tôi sống ở một đất nước xa xôi, âm cảnh mỗi khi được sử dụng lại làm tôi nhớ đến hình ảnh một đài phát thanh phi thương mại mỗi tối Chủ Nhật. Tác phẩm âm nhạc mà âm thanh kết hợp lại, được điều chỉnh cho phù hợp với hoàn cảnh và được sử dụng trên toàn thế giới như là một bản nhạc vậy.

Tối thứ bảy vừa rồi, tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, chúng tôi đã được chiêu đãi một buổi hòa nhạc chính thức của những âm cảnh được sáng tác tại và bởi âm thanh của Hà Nội của nhà soạn nhạc Đức Robert Henke và nhà soạn nhạc địa phương Trí Minh và Vũ Nhật Tân. Henke và Vũ Nhật Tân sử dụng những âm thanh nổi bật của giao thông ở Hà Nội và âm cảnh của Minh về Ga Hà Nội trước khi hợp tác trong một phiên impromptu với cùng một chủ đề.

Âm nhạc quả là kì diệu, một môi trường đầy mê hoặc, và đêm thứ bảy vừa rồi, chúng tôi đã lâng lâng đến mức cứ đứng cạnh mấy thùng loa lớn.

Thứ âm nhạc của Vũ Nhật Tân, mà tôi thường nghĩ đến là những tiếng ồn tốt, dường như luôn luôn ở quãng âm thấp, gầm gừ được phát triển đến mức chỉ ở dưới ngưỡng nghe trên một chút và có sự kết hợp rất tuyệt vời của âm thanh môi trường. Một trong những người tiên phong về âm cảnh đã phát minh ra khái niệm “schizophonia” dành cho âm nhạc/ âm thanh môi trường nhái điện tử và âm thanh mà Tân tạo ra rất phù hợp với thuật ngữ đó. Tôi muốn được nhìn thấy một tác phẩm múa đương đại được xây dựng và thực hiện trên nền nhạc tác phẩm giao thông này. Một trong những tác phẩm âm thanh của anh mà tôi yêu thích chính là tác phẩm rất tuyệt được biểu diễn cùng với khối băng tan chảy của Brian Ring tại Hội đồng Anh một vài năm trước đây. Tác phẩm dài hai mươi phút của Tân quá dài đối với tôi…. Tôi rất ghét khi một tác phẩm thực sự hay lại bị rơi vào vùng xám của sự tự thỏa mãn và bắt đầu gây khó chịu.

Tác phẩm âm thanh Ga Hà Nội của Trí Minh là phần nối tiếp theo phần giao thông của Tân. Tác phẩm của Minh dễ nghe hơn và nhiều những vang âm dễ hiểu hơn. Sự kết hợp của anh với một vài nhịp điệu rõ ràng, dễ nhận thấy khiến cho cơ thể bạn muốn di chuyển theo nhịp. Bạn muốn trở thành một phần vật lý của nó. Đó là ý nghĩa liên tưởng âm nhạc với một loạt các tiện nghi. 15 phút, gần vừa vặn với khả năng tập trung cao độ của tôi. Mười phút có lẽ sẽ đạt được sự hoàn hảo.

Bản nhạc của Henke thực sự hiệu quả và tôi cứ tưởng tượng nó như là một nhạc nền cho một bộ phim hay, đôi khi có căn cứ thực tế và đôi khi biến mất vào cõi siêu thực của những giấc mơ giữa ban ngày. Dễ hiểu, nhưng 25 phút kéo dài giấc mơ giữa ban ngày của tôi về việc bị mắc kẹt giữa một ngã tư đông đúc ở Hà Nội gần như quá tải, khoảng 20 phút là qá rồi.

Với tư cách là một đêm hòa nhạc, đó là một thành công lớn. Phần cuối cùng quả là tuyệt vời để thưởng thức nhưng đối với tôi, không thú vị như các màn trình diễn cá nhân.

Một câu hỏi… tại sao là các tác phẩm phải cùng một định dạng cấu trúc cơ bản là… chậm và nhạt dần?

Cảm ơn viện Goethe và ngài giám đốc Bumke đã có một tầm nhìn xa, và lòng can đảm, để nâng cao hình thức âm nhạc mới đến mức tinh tế và đẳng cấp hòa nhạc. Quả là một đêm đáng nhớ.