HN & TP HCM – “Neo lại Kỳ Lâu” – Triển lãm cá nhân của Võ Trân Châu

Hà Nội:
Khai mạc: 18:30, thứ sáu 04/03/2017
Triển lãm: 04/03 – 03/04/2017
Trò chuyện giữa Võ Trân Châu và Trần Quang Đức: 19:30, chủ nhật 05/03/2017
Manzi Art Space
—
TP HCM:
Khai mạc: 18:00, thứ năm 14/04/2017
Triển lãm: 14/04 – 14/05/2017
Salon Saigon (đăng ký xem triển lãm qua [email protected])
6D Ngô Thời Nhiệm, Q.3, TP. Hồ Chí Minh

Thông tin từ Manzi:

Sàn Art và Manzi hân hạnh cùng giới thiệu ‘Neo lại Kỳ lâu’, triển lãm cá nhân đầu tiên của nghệ sĩ Võ Trân Châu.

Từ phiên lưu trú sáng tác dài 6 tháng với Sàn Art Laboratory giữa năm 2015, Trân Châu theo dấu những hậu duệ của nhà Nguyễn (1802-1945) để thực hiện tác phẩm ‘Thuỷ ảnh’, một phiên bản Long cổn ghép từ những chiếc áo của các hậu duệ mà cô tiếp xúc. Kéo dài nghiên cứu về triều Nguyễn, kết nối thời gian, bối cảnh lịch sử đó với hiện tại, Trân Châu phát triển các tác phẩm tiếp theo gồm tranh thêu, điêu khắc vải, tranh cắt ghép mosaic hiếm thấy ở Việt Nam. Triển lãm cá nhân này tạo dựng một không gian hư ảo giữa quên và nhớ, giữa thời sự và tự sự, bàn về thời thế và tâm thế với nỗi khắc khoải xoáy vòng từ quá khứ đến hiện tại.

Nhà Nguyễn ngự ở Huế, thành phố hiện về địa lý thì nằm khoảng giữa Việt Nam. Trong triển lãm, Trân Châu đưa người xem vào một thuỷ trình tưởng tượng đến một thành phố Huế thay thế, nơi một số biểu tượng được mường tượng lại, bắt đầu với ‘Giải Trãi’, linh thú tượng trưng cho công lý triều đình. Được Minh Mạng (1791-1841) cho đúc thành tượng có hình dạng tương tự linh dương, ‘Giải Trãi’ trong triển lãm khoác một hình ảnh mới vì da nó được ghép bằng rất nhiều miếng vải vuông cắt ra từ quần áo cũ của các hậu duệ nhà Nguyễn. Tác phẩm giống một con chó con tự vấn về khả năng phân biệt trái phải của mình. Kỹ thuật cắt ghép này được Trân Châu tiếp tục với các tác phẩm khác. ‘Long Tinh Kỳ’ tái tạo lá cờ biểu trưng đầu tiên của nhà Nguyễn. Trong triển lãm, dưới một thanh gỗ nặng nề, lá cờ kể về sự chiếm đóng của Pháp và cùng với đó là khoảng thời gian đánh dấu sự phân chia Việt Nam thành ba kỳ (1858-1885). Người xem cũng sẽ thấy ‘Ngọ Môn’ với lối đi chính giữa chỉ dành cho vua và hầu giá vào cấm thành. Giờ đã in vào logo Huế nhưng ‘Ngọ Môn’ trong tranh cắt ghép của Trân Châu với sắc xanh trắng mờ ảo không gợi về một di tích lịch sử mà nhắc nhiều hơn đến những màn biểu diễn màu mè diễn ra mỗi năm trước thành nội để tung hô di sản của thành phố. Đây cũng là nơi vị hoàng đế cuối cùng, Bảo Đại (1913-1997) hạ lá cờ quân chủ để phía cách mạng vẫy lá cờ đỏ thắm của mình lên. ‘Ngọ Môn’ song hành với ‘Ngẫu Cảm’, cùng là kết thúc, cái thứ nhất cho một triều đại và cái thứ hai cho một con người. ‘Ngẫu Cảm’ miêu tả ngôi mộ đơn sơ của Bảo Đại ở Pháp, gợi ý sự chôn giấu quá khứ cùng với con người dưới mộ. Hai tác phẩm ‘Chân dung số 12’ và ‘Chân dung số 13’ thu thuỷ trình liên thời gian/không gian trong triển lãm về hai cha con vua Khải Định (1885-1925) và Bảo Đại. Ngoài cách phục sức “lai căng” đã nhận không ít chê trách khi còn tại vị , di sản của Khải Định cũng bao gồm một cái lăng kim cổ giao lưu, Đông Tây phối hợp độc đáo. Chân dung chỉ thêu của ông nhập nhoè sắc vàng, theo Trân Châu, “để hợp với phong cách nghệ sĩ” của nhà vua. Bảo Đại được biết nhiều hơn vừa như “vị vua cuối cùng” vừa như một con người lịch lãm với quý phu nhân thanh tú. Chân dung của ông mang màu jeans, ghép từ những mảnh quần áo hậu duệ triều Nguyễn không bao gồm hậu duệ của chính ông. Bằng cách phân giải ảnh chụp ra thành điểm ảnh và tái tạo chúng với những chất liệu cần dày công thao tác, Trân Châu xây dựng hai phiên bản “mới” cho hai nhân vật này, đề nghị người xem suy ngẫm về những khả năng quá khứ khác của họ cũng như của những gì họ đại diện. Cái nhìn bất định của nhân vật trong tranh cũng mời người xem nhìn lui vào bản thân mình trong hiện tại. Họ có đang là đại diện trung thực của chính mình hay không? Trước những lu nhiễu thời đại, họ giải những sự biến đương thời như thế nào?

“Khuyết” cũng là một lời đề nghị. Tác phẩm tranh lụa thêu một chiếc áo dạng Long cổn giang tay giữa không trung; chiếc áo thiếu rồng phượng in một cái bóng sai khác đáng kể so với nó dưới mặt nước. Mượn hình ảnh chiếc áo từ thời Đại Thanh (Trung Quốc, 1644 – 1912) có ảnh hưởng rất sâu đến phục sức hoàng gia của một số nước như Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trân Châu bàn về một trận cờ giữa Việt Nam và nhiều đối thủ kéo dài đã ngàn năm và hiện nay vẫn lơ lửng trên sông núi nước Nam. “Khuyết” dẫn đường cho tác phẩm sắp đặt ‘Thuỷ ảnh’ trong đó bản sao chiếc Long cổn được treo trên một hồ nước đen, biệt lập, lặng im; đó là hình dung của Trân Châu về tâm thế những vị vua triều Nguyễn trong hơn một thế kỷ nhiều biến động. ‘Thuỷ ảnh’ được chắp vá bằng áo quần của những hậu duệ nhà Nguyễn, những Chân dung không mang số. Nỗ lực kỳ diệu của những người cai trị đương thời đã và đang xoá dần quá khứ của họ, khiến nhân ảnh của họ nhoè hoen, lắp ghép cũng như lịch sử của dòng tộc họ. Chuyện của họ phản ánh chuyện xã hội vì sự hoen mờ kia trùng hợp đáng buồn với văn hoá đương thời: phần được phết tem “di sản”, phần lọc cọc run rẩy chống đỡ điều tiết. Triển lãm kết thúc tại đây, còn trận cờ bày tại Kỳ lâu này vẫn mời người chơi/đánh. Trân Châu dàn trận bằng cách“phá vỡ cấu trúc vật liệu […] tạo tác một vật thể khác {để} nhìn và chạm vào bề dày của những câu chuyện cá nhân cũng như phản biện đa chiều của lịch sử”. Còn bạn?

(biên tập từ bài đọc cho triển lãm do Nguyễn Bích Trà viết)

LƯU Ý: Vào tối Chủ nhật, 05 tháng 3, ở giao điểm giữa thời sự và tự sự, nghệ sĩ Võ Trân Châu và nhà nghiên cứu Trần Quang Đức (tác giả ‘Ngàn năm áo mũ’) sẽ cùng chia sẻ hành trình của mình, một người để thực hiện tác phẩm và người kia khai mở những nút thắt lịch sử có liên quan đến nghiên cứu của nghệ sĩ. Buổi trò chuyện sẽ do Nguyễn Bích Trà, Quản lý của Sàn Art điều dẫn.

Võ Trân Châu (sn 1986, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam) tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Cô quan tâm tìm hiểu xã hội đương đại thông qua tương tác trong các mối quan hệ giữa con người với nhau và với tập thể. Sinh trưởng trong gia đình có truyền thống về nghề thêu, cô trân trọng ngôn ngữ của chỉ, vài, chọn chúng cùng quần áo cũ – những đồ vật lưu giữ lịch sử cá nhân – làm công cụ nghệ thuật cho thực hành của mình. Trân Châu đã tham gia ’Suzhou Documents’, Suzhou, Trung Quốc, 2016; ‘EVA International, Ireland’s Biennale’, Limerick, Ireland, 2016; ‘Đồ/Ảnh/Ký’, Saigon Domaine, TP. Hồ Chí Minh, 2015; ‘March: Art Walk’, Sao La, TP. Hồ Chí Minh, 2015; ‘Sương mù đen’, Nhà Sàn Collective, Hà Nội, 2015; ‘Nhỏ và Mịn’, Nhà Sàn Studio, Hà Nội, 2014; ‘Sinh ra từ đất’ và ‘Chị tôi’, Sàn Art, TP. Hồ Chí Minh, 2012 và 2011.

Vào cửa tự do

Triển lãm ‘Neo lại Kỳ lâu’ do Manzi (Hà Nội) và Sàn Art (TP. HCM) đồng tổ chức với sự hỗ trợ của quỹ CDEF (Đan Mạch). Triển lãm mở cửa tại Manzi từ 4.3 đến 3.4.2017, sau đó tại Salon Saigon từ 13.4 đến 13.5.2017.

Đối tác truyền thông: Hanoi Grapevine, The Word Vietnam and &OfOtherThings

Theo dõi cập nhật trên trang sự kiện tại Hà Nội và TP HCM

Manzi Art Space 14 Phan Huy Ích, Hà Nội ĐT: (04) 3716 3397 Facebook: fb.com/manzihanoi Giờ mở cửa: 08:00 – 22:30 hàng ngày