KVT – Vài dòng xoàng xĩnh về một Ngọn núi ẩn mình

Niềm say mê đối với Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường của KVT còn vẹn nguyên

Sau mười ngày ở một mình trong một khách sạn trống trải bên bờ biển sóng vỗ ở phía Nam tỉnh Thanh Hóa, ngắm nhìn những ngư dân hàng ngày kết thuyền và mủng tre để đánh bắt tôm…

… và những người cào nghêu, sò kiếm ăn trên bờ cát vào lúc triều rút…
bơi lội và giỡn sóng, hoặc trải dài mình trên bãi biển dưới ánh nắng ấm áp của những ngày Tết Nguyên đán ấm áp lạ thường; chỉ đọc, đọc và đọc sách, không còn nghĩ tới những sức ép ngạt thở của những thứ truyền thông tiện lợi là điện thoại và Internet… Đó thực sự là khoảng thời gian lắng mình trước khi trở lại Hà Nội…

… và thật là lãng phí 5 tiếng đồng hồ xe máy rong ruổi trên Quốc lộ 1 đi thẳng về Hà Nội, trong ta có thể chọn đi một cung đường khác, mất ba đến bốn ngày thong thả, tận dụng thời tiết đẹp trời trước khi không khí lạnh sắp về!

Để đi sâu vào nội địa và vùng rừng núi, nơi những người nông dân bắt đầu trồng cấy cho mùa vụ mới…

… con đường lượn quanh biên giới Lào, và cuối cùng nhận ra mình tới thị xã Hòa Bình, rồi dừng lại ở Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường, nơi tôi từng tới vài lần từ khi nó bắt đầu có những hoạt động nghệ thuật từ năm 2011, khởi đầu bởi một nhóm nghệ sỹ và hàng loạt những thứ hay ho sau đó, như một không gian điêu khắc ngoài trời…

Và mỗi lần quay lại nơi này, tôi lại thấy nhiều và nhiều hơn trong không gian núi rừng này những sáng tác điêu khắc ngoài trời, gắn kết với những rừng cây và lũy tre dầy đặc…

Và thật thú vị khi ngắm nhìn một vài sáng tác như vậy ngày càng trở nên gần gũi với thiên nhiên. Những sáng tác được tạo ra bởi các nghệ sỹ trong nước và quốc tế trong chương trình sáng tác trực tiếp mang tên “Nghệ thuật dưới mái nhà sàn” năm 2012.

Chuyến đi này cũng là một dịp tốt để xem những gì đã được làm trong dự án I-CAMP 2013/2014, giai đoạn 1

Và những tác phẩm được làm bởi các tâm hồn nghệ thuật hạng nhất hiện nay…

Với mục đích của dự án được nêu tại đây.

Ngay từ đầu, tôi đã cảm thấy vô cùng thích thú khi được chào đón bởi tác phẩm Sắp đặt lớn “DẤU TÍCH” của Nguyễn Thị Thanh Mai phản ánh những thứ đang được vứt bỏ càng ngày càng gia tăng trong xã hội. Một tiến trình hợp lý của tác phẩm này từ khi nó được giới thiệu lần đầu trong dự án “Phong cảnh sông nước biến đổi” vài năm trước.

Tiếp đó là một chiếc giường kỳ diệu tạo bởi những mảnh kính xinh xắn được đặt nằm trong khung cột trơ trọi của ngôi nhà Mường đã cháy, tác phẩm của Vũ Hồng Ninh với tiêu đề “Chiếc giường ký ức”.

Trong ngôi nhà sàn phía sau khu nhà lễ tân, ở tầng trên…

… là Sắp đặt những hộp nhựa được gắn đèn phát sáng treo những bức ảnh phong cảnh đô thị của Nguyễn Thế Sơn mà có vẻ không quá phù hợp với nơi này, nơi mà sự trống trải dường như là vĩnh viễn…

Phía không gian nghệ thuật ở trên, tại sườn đồi nhấp nhô, ta lại bị bất ngờ một cách thích thú bởi sáng tác của Phạm Hồng, một sắp đặt đầy lôi cuốn với tên gọi “Nở”.

Như những bông hoa màu đỏ đua nở trong dịp Tết là tác phẩm sắp đặt màu có ấn tượng tuyệt vời của Nguyễn Trí Mạnh

được đặt ở gần rìa khu bể bơi …

… và tới gần hơn ý nghĩa của tác phẩm “Đợi gặt”, ở góc độ thiền, có lẽ cũng là sự chờ đợi cái chết – cánh cửa về với thế giới bên kia với các bậc tổ tiên…

Một trong những tác phẩm mới không lâu bị ảnh hưởng bởi thời tiết… như “Cây đô thị” của Ngô Thành Bắc. Tác phẩm cho tôi hình dung tới một nghĩa trang chiến tranh, và nó cũng thực sự phù hợp với không gian bày đặt, ngoại trừ lớp sơn bên ngoài đã ít nhiều bong tróc và tôi không chắc điều này do hữu ý hay vô tình…

Một vài tác phẩm khác cần được quan sát khi có điện để thấy được hiệu quả của nó, và có thể tôi sẽ có cơ hội xem chúng vào một lần viếng thăm khác.

Tôi tiếp tục tham quan một ngôi nhà dài, dành cho khách có thể cư trú trong một vài ngày khá tiện nghi tại nơi đây. Chỉ khoảng 300.000 VNĐ một đêm để hưởng thụ khung cảnh thanh bình, không khí trong lành với tiếng gà gáy sáng, thoát khỏi Hà Nội trong một vài khoảng lặng… Có thể ăn ngay tại đây hoặc đi ra thành phố Hòa Bình cách đó một vài km…

Một dự án nghệ thuật khác rất thú vị đang được thực hiện tại đây, dự án dựa trên ý tưởng của nghệ sỹ người Australia George Burchett, và có lẽ tôi để tấm poster tự kể câu chuyện về mình…

và một vài hình ảnh về những Sắp đặt – tác phẩm cho tới hiện tại

Rất nhiều thứ có thể ngắm nhìn, xem và thưởng thức trong không gian văn hóa và nghệ thuật này, và lúc nào bạn cũng có thể tùy ý ngồi xuống một chỗ nào đó, hưởng thụ khung cảnh thanh bình và yên tĩnh quanh mình với một cốc cafe hoặc giải khát mua từ khu lễ tân. Một chuyến du hành với những trải nghiệm đáng giá chỉ với mức phí 50 000VND/ người. Để đến khi ra về, trong tâm trí bạn vẫn quẩn quanh hình ảnh chiếc guồng nước quay quay đổ đầy nước vào những thửa ruộng mộng mơ…

Về với Hà Nội… không phải trên con đường cũ… mà là nhánh đường mòn để khám phá dòng sông Đà, ở lại một đêm tại ngôi nhà bên sông của người bạn được đặt tên giống như dòng nước lớn đang cuộn chảy qua ngôi làng của anh. Bữa ăn tất niên với thịt gà và bánh chưng rán… dậy sớm buổi sáng hôm sau với cái lạnh từ Trung Quốc tràn về để rồi run lẩy bẩy trên suốt quãng đường quay về khu thành thị đông đúc mà đầy trống trải.

Người dịch: Nguyễn Anh Tuấn